800 jaar kerststallen: een reis door de Tsjechische traditie

Dit jaar herdenken we wereldwijd de eerste kerststal, die Franciscus van Assisi 800 jaar geleden in 1223 inspireerde. Maar wist je dat Tsjechië een bijzondere rol speelt in deze eeuwenoude traditie? In de betoverende tijd van advent en Kerstmis, schittert het land met kerststallen. Ze variëren van eenvoudig tot groots en bevatten figuren gemaakt van hout of stro.

Waar komt deze wonderlijke traditie vandaan?

De oorsprong van de kerststal voert ons terug naar de visionaire Franciscus van Assisi, een geliefde heilige uit Italië. Toen hij in 1223 in een kluizenaarshut op de berg La Verna verbleef, kreeg hij het briljante idee om Jezus' geboorte op een unieke wijze te vieren. Hier ontstond de allereerste levende kerststal, met een symbolische stal, een kribbe en levende dieren. Vanaf dit moment werd deze betoverende kersttraditie wereldwijd verspreid.

Een strijd voor traditie

Deze traditie kende toch ook donkere tijden. In 1751 verbood keizerin Maria Theresia het vertonen van kerststallen en kerstspelen. Later herhaalde haar zoon, keizer Jozef II, dit verbod zelfs in privéwoningen. Dit resulteerde in werkverlies voor vele ambachtslieden. Maar uit dit verbod bloeide de Tsjechische kerststalambacht op als een vorm van protest tegen de onderdrukking.

De unieke kerststaltraditie in Tsjechië

De prachtige kerststallen verspreid over het hele land weerspiegelen lokale inspiratie en vakmanschap. De kerststal vertegenwoordigt niet alleen Kerstmis, maar ook het lokale erfgoed en de creativiteit van de Tsjechische cultuur. Elk jaar zorgen de opgebouwde kerststallen voor een magische sfeer in het land. Op elke hoek zie je prachtige stalletjes die dit gevoel versterken.

Verbluffende kerststallen in Tsjechië

In de Sint-Vituskerk in Kostelec nad Labem staat een van Tsjechië's oudste kerststallen. Deze stamt uit de zeventiende eeuw. Dit opmerkelijke houtsnijwerk bevat figuren met kapsels van echt mensenhaar, houten gewrichten en zelfs verwisselbare hoofden. In januari spelen mensen het verhaal na waar herders Jezus aanbidden. Ze wisselen van kleding en iemand neemt de rol van koning Balthazar aan met een donker gezicht.

Een ander verbluffend voorbeeld is de beroemde buitenkerststal van schilder Josef Jíra in Kryštofovo Údolí. Hier wordt het kerstverhaal in een schilderachtige setting onder de open hemel weergegeven.

In Neratovice wacht een grandioze kerststal van wilgenvlechtwerk, gevormd als een mand. Mensen reizen van heinde en verre naar Kozojed in de Pilsen-regio. Ze komen om daar een bijzondere stenen kerststal te zien, die schapen heeft van een boer uit de buurt.

Als het gaat om omvang overtreft bijna geen enkele kerststal de kerststal van Kuks. In deze natuurlijke galerij zie je barokke beelden en reliëfs. Matyáš Bernard Braun en zijn leerlingen hebben ze vakkundig uit zandsteen gesneden. Zeggen ze niet voor niks: "Je bent niet echt in Kuks geweest als je deze unieke kerststal niet hebt gezien"? Wandel of fiets langs het natuurpad 'Půjdem spolu do Betléma', dat 3,5 kilometer lang is. Onderweg kun je genieten van het mooie uitzicht op het Reuzengebergte.

Ook in Praag kun je genieten van de vele prachtige kerststallen. Op het Loretanska-plein in Praag bijvoorbeeld, staat een barokke kerststal. Deze stamt uit de 18e eeuw en bevindt zich bij de kerk van de Maagd Maria van de Engelen. De levensgrote figuren dragen echte kleding, verstevigd met een lijmoplossing. Hun houten gezichten en lichamen van stro en andere materialen op houten frames worden vergezeld door schapen met echt wol die blaten wanneer je ze voedt met een muntje. Het gaat niet zozeer om de waarde van de munt, maar meer om het gewicht ervan.

Naast deze betoverende openluchtkerststallen zijn er nog talloze andere verspreid over Tsjechië zoals in Třešt, Třebechovice, Horní Lideč, Jindřichův Hradec en Plzeň. Ze geven niet alleen een kijk op de rijke tradities en kunst, maar zorgen ook voor een warme ervaring voor gasten in de vakantieperiode.