Verhalen uit de barokperiode beginnen vaak met een wonder. Maar het verhaal van Kuks begon met een beetje bedrog. De bronnen van Kuks hadden namelijk helemaal geen genezende werking. Maar de mythe van het ‘genezende water’ was precies wat deze plek, die ongekend rijk is aan barokke kunst, nodig had om groot te worden.
In de hoogtijdagen, aan het einde van de 16e en het begin van de 17e eeuw, was Kuks een Europees centrum van kunst en cultuur. Het overtrof zelfs het statige Karlovy Vary, Aken en andere Europese kuuroorden. Kuks trok veel elite aan en er kwamen ook veel kunstenaars uit heel Europa naartoe. In die tijd werd rondom de waterbronnen in 20 jaar een groot kuuroord gebouwd.
Van kuuroord tot hospitaal
Kuks, foto: Michal Vitásek, Czech Tourism
Helaas werden de vallei en het kuuroord slechts twee jaar na het overlijden van grondlegger graaf Špork getroffen door de grote overstromingen van 1740, en daarna door een grote brand. Dit betekende het einde van de het kuuroord.
Al snel daarna werd het voormalige kuuroord gebruikt als plek waar ouderen en gewonde soldaten werden opgevangen en verzorgd. Beetje bij beetje werd het weer opgebouwd. Uiteindelijk werd het een militair hospitaal waar soldaten werden opgevangen en verzorgd en waar ze tot hun pensioen mochten blijven.
‘Mummiestof’ in de apotheek van Kuks
Apotheek Kuks, foto: Ladislav Renner, Czech Tourism
Inmiddels zijn het ziekenhuis met de bijbehorende apotheek en tuinen met behulp van fondsen van de Europese Unie bijna helemaal gerenoveerd. In de unieke apotheek “U granátového jablka” (De granaatappel) van het ziekenhuis kom je erachter waarvoor ze destijds wolfslever gebruikten, of zelfs fijngemalen mummies. En ja, deze ingrediënten zijn hier écht te vinden! De apotheek van Kuks is de op één na oudste apotheek die in Tsjechië bewaard is gebleven. Nu is er het fascinerende Tsjechisch Farmaceutisch Museum gevestigd.
Terug in de tijd in de tuinen van Kuks
Kuks, foto: Ladislav Renner, Czech Tourism
In de prachtige tuinen van Kuks hangt een bijzondere sfeer: het is net alsof je voor even terug in de tijd bent gegaan. Je kunt er heerlijk wandelen over de onverharde paden, langs de zorgvuldig gesnoeide bomen en vele barokke beelden. Daarnaast is er nog een kruidentuin, waar kruiden werden gekweekt voor gebruik in de plaatselijke apotheek.
Deugden en ondeugden
Talloze beeldhouwwerken vormen de ziel van Kuks. Tijdens een wandeling door Kuks kom je tientallen beelden tegen, maar het beroemdst zijn wel de Deugden en ondeugden. Dit zijn standbeelden van 24 vrouwen, die staan voor goede en slechte menselijke kwaliteiten. Ze zijn gemaakt door kunstenaar Matthias Bernard Braun. Deze beelden gelden als hèt voorbeeld van de Boheemse Barok.
Kuks: kuuroord van water en wijn
Langs andere barokke beelden, die van de Tritons, stroomt het water uit de bronnen van Kuks over een indrukwekkende fonteintrap naar beneden. Tijdens de wijnoogst wordt het water vervangen door wijn, net als in de tijd van graaf Špork. Na een wandeling langs pittoreske hoekjes met waterputten, romantische vakwerkhuizen en mooie uitzichten vanuit de plaatselijke wijngaard wil je vast wel een glaasje van die heerlijke Tsjechische wijn proeven.
De kerststal van Braun
De kerststal van Matthias Bernard Braun is eigenlijk net als alle andere kerststallen, en toch is hij heel bijzonder. Hij is namelijk iets groter is dan je zou verwachten… De figuren zijn door Braun meesterlijk uit zandstenen rotsen gesneden.
Ze zeggen dat je niet echt in Kuks geweest als je deze unieke kerststal niet hebt gezien. Dus loop of fiets over het 3,5 kilometer lange natuurpad ‘Půjdem spolu do Betléma’ om er te komen. Onderweg kom je nog enkele juweeltjes uit de barok en een reeks moderne kruiswegbeelden tegen. Bovendien kun je genieten van het mooie uitzicht op het Reuzengebergte.
Evenementen in Kuks
- Markten in de tuinen van Kuks (april) – Op deze markten vind je de planten en bomen die ook gekweekt worden in de tuinen van het hospitaal.
- Hudební Léto Kuks (juni-augustus) – zomers muziekfestival met klassieke muziek.
- Wijnoogst in Kuks (september) – Jaarlijkse feestelijke zegening van de oogst. Dit is het weekend waarin in plaats van water wijn langs de enorme fonteintrap stroomt.
- Theatrum Kuks (augustus) – Festival dat vervlogen tijden weer tot leven brengt met theater, opera en muziek uit de barokperiode.
- Kerstmarkten (november) – Tsjechische ambachtslieden maken de mooiste dingen. Het zijn ideale en unieke kerstcadeaus.
Volop redenen dus om tijdens je vakantie in Tsjechië een bezoekje aan hospitaal Kuks.
Bekijk deze prachtige film over Kuks en de mooie omgeving.
