Tips over de Tsjechische etiquette

Reizen is heerlijk: een nieuwe omgeving ontdekken en kennismaken met een andere cultuur kan ontzettend inspirerend zijn. In een ander land gelden echter vaak wel wat andere gewoontes en gebruiken; zo ook in Tsjechië. Met dit artikel over de etiquette van het land weet je precies welk gedrag de Tsjechen gepast vinden – zodat je je nog meer op je gemak voelt in dit gastvrije land!

Tsjechische etiquette op straat

Op straat, Foto: Studio Petrohrad, CzechTourism

In hartje Praag lijkt het soms net alsof de stad uitsluitend bevolkt wordt door toeristen. Natuurlijk is dat niet zo en zijn er in de Tsjechische hoofdstad ook volop ‘locals’ die gewoon naar hun werk gaan en andere dagelijkse dingen doen. Als je op de volgende punten let, kun je zelf moeiteloos doorgaan voor een van hen!

• Zorg dat je, als je in een groep(je) door de stad wandelt, niet de hele breedte van het voetpad in beslag neemt. Houd ruimte voor passerende mensen. Steek je over bij een zebrapad, dan moeten auto’s voor je stoppen. Verzeker jezelf er echter wel van dat je ook daadwerkelijk voorrang krijgt – en als je eenmaal gaat, doe het dan zo snel mogelijk.
• Maak vooral gebruik van het geweldige openbaar vervoer in Praag, maar dan wel met een geldig vervoersbewijs. Zonder geldig kaartje riskeer je een fikse boete! Vergeet niet dat ook locals het openbaar vervoer gebruiken, bijvoorbeeld na een lange werkdag. Praat dan ook niet te hard, houd je goed vast aan de handvaten en sta je zitplaats af aan mensen die hem harder nodig hebben dan jij.
• Geef mensen die uit het openbaar vervoer komen voorrang en sta altijd rechts op de roltrap; laat de linkerkant vrij voor mensen met haast.
• Tsjechen houden van uitgaan en plezier maken en gunnen jou dat ook van harte. Gedraag je dan wel zodanig dat het voor iedereen leuk blijft. Maak bijvoorbeeld niet te veel lawaai als je na een avondje stappen teruggaat naar je hotel of vakantiewoning.
• Toegegeven, sommige plekken in Praag zijn niet bepaald fris te noemen. Maar dat sommige mensen wildplassen kennelijk oké vinden, wil nog niet zeggen dat jij dat ook moet doen. Kwestie van je in den vreemde niet anders gedragen dan thuis, toch?
• Zin in een biertje of wijntje terwijl je de stad verkent? In de bekende biertuinen en op markten of bij kraampjes die alcohol verkopen, is dat geen probleem. Houd er wel rekening mee dat er ook meer dan achthonderd plekken in de hoofdstad zijn waar drinken in het openbaar níet is toegestaan. Bijvoorbeeld in het openbaar vervoer, bij de haltes en stations en op kinderspeelplaatsen. Van je drankje genieten in een van de Praagse parken kan wel, maar controleer voor de zekerheid wel even op de borden bij de ingang of je daarmee niet in overtreding bent.

Uit eten volgens de Tsjechische etiquette

At a Restaurant, Foto: Studio Petrohrad, CzechTourism

• Gewoonlijk gaat de man vóór de vrouw een kroeg, bar of restaurant binnen; een traditie die stamt uit de tijd dat er op dit soort plekken nog weleens werd gevochten.
• Het beste kun je de bediening bij binnenkomst vragen om een tafel. Doe je dit niet en ga je zelf aan een tafel zitten, dan heb je kans dat men je over het hoofd ziet – en dan zit je soms onnodig lang op je hapje of drankje te wachten.
• Zet je beste beentje voor en probeer een paar woorden Tsjechisch te gebruiken, dat wordt zeer gewaardeerd! Wat voorbeelden: ‘dobrý den’ is ‘hallo’, ‘nashledanou’ is ‘tot ziens’, ‘děkuji’ is ‘dank u’ en ‘prosím’ is ‘alstublieft’.
• De Tsjechen gebruiken bestek bij alle gerechten, behalve bij friet, spareribs en ander vlees met grote botten. Klaar met eten? Leg dan je bestek rechts van je bord naast elkaar, zodat de bediening weet dat je klaar bent.
• Ben je tevreden met de bediening, dan kun je dat laten merken met een fooi. Daarvoor kun je het bedrag gewoon afronden en zeggen dat het zo oké is. Dit geldt in restaurants, maar ook in bars, schoonheidssalons en als je een taxi gebruikt.
• De Tsjechen drinken hun bier zoals het wordt geserveerd. Delen of mixen is niet gebruikelijk, dus doe dat liever niet.
• Proosten als een echte Tsjech? Dat doe je bij ieder nieuw biertje: kijk je gezelschap aan en zorg dat jouw arm die van een ander niet kruist: dat brengt ongeluk. Maak het helemaal af door na het klinken van de glazen de tafel licht aan te tikken met je glas.

Bij de Tsjechen thuis: Tsjechische etiquette

At home, Foto: Ondřej Košík, CzechTourism

• Tsjechen dragen binnenshuis geen schoenen. Doe je schoenen bij binnenkomst dus het liefst ook uit – tenzij de gastheer of -vrouw zegt dat dat niet hoeft. Je sokken kun je aanhouden en soms krijg je ‘huisslippers’ aangeboden. Zeker onder je leukste zomerjurk staat het misschien wat wonderlijk, maar zo doen de Tsjechen het nu eenmaal.
• Probeer je te houden aan het tijdstip dat is afgesproken; er bestaan nauwe banden tussen de Tsjechische en de Duitse cultuur, wat betekent dat de Tsjechen relatief veel waarde hechten aan op tijd zijn. Acht uur ’s avonds is dus acht uur ‘s avonds.
• Als je te eten bent uitgenodigd bij Tsjechen thuis, word je niet geacht zelf eten mee te nemen, tenzij hier iets over is afgesproken. Een fles wijn, een doos bonbons of een bos bloemen wordt wel gewaardeerd.
• De Tsjechen zijn dol op soep: velen eten dan ook soep en een hoofdgerecht als lunch. Salade wordt altijd tegelijk met het hoofdgerecht gegeten.
• Voordat Tsjechen aan de maaltijd beginnen, wensen ze elkaar eet smakelijk en complimenteren ze degene die de maaltijd heeft bereid.
• Het wordt op prijs gesteld als je aanbiedt om te helpen met afruimen of andere noodzakelijke karweitjes. Meestal wordt je hulp afgewimpeld – maar het gebaar telt!

Al met al zijn de Tsjechische gewoontes niet eens zo anders dan die van ons. Toch is het goed om er, juist als je in een ander land bent, extra op te letten. Wat mij betreft is er geen betere manier om te laten zien dat je de gastvrijheid van het land op prijs stelt dan door je zo goed mogelijk aan te passen aan de daar geldende gebruiken.